-
Odległość:
Im większa odległość pomiędzy tobą a źródłem promieniowania - tym mniejszą dawkę promieniowania otrzymasz. W razie poważnych awarii jądrowych, władze prawdopodobnie będą wzywać do ewakuacji, aby oddalić się od źródła promieniowania.
-
Osłona:
Podobnie jak odległość - im bardziej ciężkie i gęste materiały pomiędzy Tobą a źródłem promieniowania - tym lepiej. Właśnie dlatego, w czasie wypadków radiologicznych, władze będą zalecać pozostawanie wewnątrz pomieszczeń. W niektórych przypadkach, ściany twojego domu będą wystarczającym zabezpieczeniem.
-
Czas:
W większości przypadków natężenie promieniowania szybko maleje. Ograniczenie czasu przebywania w zasięgu promieniowania, zmniejszy wielkość pochłoniętej dawki promieniowania. Po wystąpieniu wypadków radiologicznych, lokalne władze będą monitorować wszystkie przypadki pojawienia się promieniowania i określać, kiedy minie zagrożenie.
Przed zagrożeniem radiacyjnym:
Na wypadek katastrofy miej przygotowane następujące rzeczy:
-
latarkę z zapasowymi bateriami,
-
przenośne radio bateryjne z zapasowymi bateriami,
-
apteczkę i podręcznik pierwszej pomocy,
-
otwieracz do konserw,
-
solidne obuwie.
-
Bądź przygotowany do ewakuacji lub schronienia się w swoim domu.
-
Jeśli prowadzisz samodzielne gospodarstwo rolne, zastanów się nad zabezpieczeniem paszy dla zwierząt hodowlanych, ujęć wody pitnej oraz pomieszczeń dla nich.
W czasie zagrożenia radiacyjnego:
-
Zachowaj spokój:
-
nie każdy wypadek, związany z wydostaniem się substancji promieniotwórczej jest dla Ciebie niebezpieczny,
-
wypadek może dotyczyć tylko terenu zakładu (elektrowni atomowej) i może nie powodować żadnych zagrożeń zewnętrznych.
-
Uważnie i stale słuchaj radia, oglądaj telewizję krajową lub lokalną. Komunikaty określą charakter wypadku, stopień zagrożenia oraz jego zasięg i szybkość rozprzestrzeniania się - wykonaj zalecenia wynikające z komunikatów.
W wypadku zaniechania ewakuacji, pozostań w domu:
-
zabezpiecz i pozamykaj okna i drzwi,
-
wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe itp.,
-
miej przy sobie cały czas włączone radio bateryjne,
-
zamknij (uszczelnij) zasuwy piecowe i kominowe,
-
udaj się do piwnicy lub innych pomieszczeń, poniżej powierzchni gruntu,
-
pozostań wewnątrz pomieszczeń do czasu, aż władze (służby ratownicze) ogłoszą, że jest już bezpiecznie,
-
jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem. Bądź przygotowany do ewakuacji lub schronienia się na dłuższy czas w swoim domu.
-
Ukryj inwentarz i nakarm go przechowaną w zamknięciu paszą.
-
Nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne linie telefoniczne są niezbędne dla akcji ratowniczej.
-
Przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce.
-
nie zabezpieczoną żywność, przed schowaniem dokładnie opłucz,
-
zrezygnuj ze spożywania owoców, warzyw i wody z niepewnych źródeł.
Dalej postępuj, zgodnie z zaleceniami określonymi przez władze (służby ratownicze) do czasu odwołania zagrożenia skażeniem promieniotwórczym.
Po odwołaniu zagrożenia radiacyjnego:
-
Opuść ukrycie i w razie najmniejszych podejrzeń o skażeniu poddaj siebie i rodzinę zabiegom sanitarnym.
-
Unikaj spożywania żywności z twojego ogrodu oraz mleka od twoich krów i kóz, dopóki nie będą zbadane przez lokalny urząd sanitarny.
W przypadku zarządzenia ewakuacji zabierz ze sobą najcenniejsze rzeczy, odzież, dokumenty i produkty żywnościowe. Zabezpiecz mieszkanie.
Jednostki i wartości dawek promieniowania
Miarą skutków biologicznych promieniowania jonizującego jest dawka promieniowania. Podstawową jednostką dawki (dokładniej – dawki skutecznej, obrazującej narażenie całego ciała) jest siwert oznaczany jako Sv. Jest to duża jednostka, dlatego najczęściej wartości dawek podaje się w milisiwertach (mSv), gdzie 1 mSv = 0,001Sv lub w mikrosiwertach (µSv), gdzie 1 µSv = 0,000001Sv. Najczęściej dawkę odnosi się do jednostki czasu, np. 1 godziny. Wtedy jest to moc dawki, wyrażana np. w milisiwertach na godzinę (mSv/h) lub w mikrosiwertach na godzinę (µSv/h).
Według zaleceń organizacji międzynarodowych, a także przepisów polskich, osoby z ogółu ludności nie powinny być narażone na dawkę przekraczającą 5 mSv w ciągu 5 lat, natomiast pracujące z promieniowaniem – 100 mSv w ciągu 5 lat. W zdarzeniu radiacyjnym prawo polskie zgodnie z zaleceniami międzynarodowymi dopuszcza w wyjątkowych wypadkach 500 mSv – dla osób uczestniczących w działaniach interwencyjnych, przy ratowaniu życia ludzkiego.
Do obliczania dawek nie wlicza się dawek pochodzących od obecnego wszędzie naturalnego tła promieniowania oraz dawek radiologicznych od procedur medycznych. Statystyczny Polak otrzymuje ze źródeł naturalnych dawkę ok. 2,5 mSv w ciągu 1 roku. W niektórych regionach świata wartości te mogą być wyższe nawet kilkadziesiąt razy. Typowe dawki ze źródeł medycznych (w diagostyce lub terapii z użyciem radioizotopów lub promieniowania rentgenowskiego) to: prześwietlenie klatki piersiowej – 0,1 mSv, tomografia komputerowa tułowia – 15 mSv.
Podczas lotów pasażerskich na dużych wysokościach otrzymuje się dawki radiologiczne pochodzące od naturalnego promieniowania kosmicznego, przeciętnie 6 µSv na 1 godzinę lotu.
